Προσαρμογή για επιβίωση..

Οι κλιματικές αλλαγές είναι ήδη πραγματικότητα, και αυτό σημαίνει ότι αντιμετωπίζουμε μια διπλή πρόκληση. Ο κόσμος πρέπει να μειώσει δραματικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ώστε η υπερθέρμανση του πλανήτη να μη λάβει καταστροφικές διαστάσεις μέσα σε αυτό τον αιώνα. Και πρέπει να προσαρμοστούμε στις τρέχουσες και μελλοντικές κλιματικές αλλαγές προκειμένου να περιορίσουμε τον αρνητικό τους αντίκτυπο στην καθημερινή μας ζωή, στην οικονομία και στο περιβάλλον.

Το καλοκαίρι του 2007 είδαμε ακραίες καιρικές συνθήκες στην Ευρώπη. Η νοτιοανατολική Ευρώπη γνώρισε μια σειρά από καύσωνες όπου οι θερμοκρασίες κυμάνθηκαν μεταξύ των υψηλότερων που έχουν καταγραφεί ποτέ, προκαλώντας το θάνατο εκατοντάδων ηλικιωμένων και θανάσιμες μεγάλης έκτασης δασικές πυρκαγιές. Στο μεταξύ, η Βρετανία επλήγη από σχεδόν ανήκουστα επίπεδα βροχοπτώσεων που προκάλεσαν σοβαρές πλημμύρες σε μέρη της Αγγλίας και της Ουαλίας. Αρκετοί άνθρωποι απεβίωσαν και χιλιάδες ακόμη αναγκάστηκαν να απομακρυνθούν από τις οικίες τους.

Παρότι οι ακραίες καιρικές συνθήκες στις περιπτώσεις αυτές ήταν πολύ διαφορετικές, τα αποτελέσματα ήταν παρόμοια - θάνατοι ανθρώπων και ζώων, ζημιές σε περιουσίες και υποδομές, επιχειρήσεις, στη γεωργία και στις ζωές των ανθρώπων. Κανείς δεν μπορεί να πει στα σίγουρα ότι τα γεγονότα αυτά οφείλονται στις κλιματικές αλλαγές, αλλά προφανώς συνάδουν με τον προβλεπόμενο αντίκτυπό τους.

Ο πλανήτης έχει θερμανθεί κατά μέσο όρο περίπου 0,76°C από το 1850, και η άνοδος της θερμοκρασίας επιταχύνεται. Υπάρχει παγκόσμια επιστημονική συναίνεση ότι η αύξηση αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην απελευθέρωση διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και άλλων αερίων του θερμοκηπίου από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η καύση ορυκτών καυσίμων και η κοπή δασών για τη δημιουργία γεωργικής γης.

Η υπερθέρμανση του πλανήτη θα συνεχίσει να επιδεινώνεται μέχρι ο κόσμος να κατορθώσει να μειώσει τις εκπομπές αυτών των αερίων αρκετά κάτω από τα σημερινά επίπεδα - μια προσπάθεια που αναμένεται να διαρκέσει αρκετές δεκαετίες. Στο μεταξύ, η νότια Ευρώπη θα γίνεται πιο ζεστή και ξηρή, και η βόρεια Ευρώπη πιο υγρή. Οι καταιγίδες και οι περίοδοι ξηρασίας θα γίνουν συχνότερες και σοβαρότερες. Όσο αυξάνεται η θερμοκρασία, τόσο πιο γρήγορα θα λιώνουν οι παγετώνες και οι πολικοί πάγοι, και τόσο θα ανεβαίνει η στάθμη της θάλασσας.

Αυτές και άλλες συνέπειες των κλιματικών αλλαγών είναι προβλέψιμες σε κάποιο βαθμό. Εάν είμαστε προετοιμασμένοι για αυτές, μπορούμε να ελαχιστοποιήσουμε τη ζημιά, την καταστροφή και το κόστος που θα επιφέρουν. Για αυτό και μιλάμε για προσαρμογή στις κλιματικές αλλαγές.

Δράση στη Βαλτική

Η περιοχή του Δέλτα του Βίστουλα γύρω από το λιμάνι του Gdańsk στην Πολωνία (Βαλτική Θάλασσα) είναι ένα καλό παράδειγμα προσαρμογής στην πράξη. Είναι μία από τις πλέον πλημμυροπαθείς περιοχές της περιφέρειες, αλλά πλέον και μία από τις καλύτερα προετοιμασμένες. Ερευνητές έχουν διερευνήσει τον πιθανό αντίκτυπο των κλιματικών αλλαγών, συμπεριλαμβανομένων και των μακροπρόθεσμων αναμενόμενων αυξήσεων της στάθμη της θάλασσας, και τα έχουν συμπεριλάβει στο σχεδιασμό μέτρων προστασίας των ακτών, όπως είναι οι κυματοθραύστες.

Οι προσπάθειές τους εντάσσονται σε ένα κοινό έργο (το έργο ASTRA) που προβλέπει τον αντίκτυπο των κλιματικών αλλαγών σε αρκετές παράκτιες περιοχές της Βαλτικής στην Εσθονία, τη Φινλανδία, τη Γερμανία, τη Λετονία, τη Λιθουανία και την Πολωνία, και προσπαθεί να εντοπίσει τις περιοχές που κινδυνεύουν περισσότερο.

Για παράδειγμα, κάποιες πεδινές περιοχές κοντά στη θάλασσα θα γίνουν ευάλωτες στις πλημμύρες και τη διάβρωση των ακτών, δημιουργώντας κινδύνους για κατοικίες, βιομηχανικές μονάδες και τουριστικές εγκαταστάσεις. Οι αυξημένες θερμοκρασίες ενδέχεται να επηρεάσουν την περιεκτικότητα των εκβολών ποταμών σε θρεπτικές ουσίες και να βλάψουν τη θαλάσσια ζωή.

Οι επιστήμονες παρουσιάζουν μια πρόβλεψη για το τι θα μπορούσε να συμβεί σε κάθε περιφέρεια και συστήνουν δράσεις που πρέπει να αναλάβουν οι κυβερνήσεις και οι τοπικές αρχές. Ιδιαίτερης σημασίας είναι οι αλλαγές που απαιτούνται στον πολεοδομικό σχεδιασμό, τα αντιπλημμυρικά μέτρα και τη διαχείριση των ποταμών. Οι επιμέρους χώρες ανταλλάσσουν τις γνώσεις που διαθέτουν, ώστε να προετοιμαστούν πιο αποτελεσματικά για τις κλιματικές αλλαγές.